• O patronie Szkoły

        •         Władysław Broniewski urodził się  17 grudnia 1897 roku w Płocku, w rodzinie inteligenckiej wywodzącej się z drobnej szlachty.

                    Był najmłodszym dzieckiem Zofii z Lubowidzkich i Antoniego Broniewskich. Miał dwie starsze siostry – Zofię i Janinę. Dom, w którym przyszedł na świat i w którym się wychowywał - stał na płockiej skarpie. W ogrodzie za domem rósł kilkusetletni dąb, spod którego wspaniale było widać Wisłę.

             Matka -Zofia – była córką notariusza Antoniego Lubowidzkiego.

                    Ojciec jego pracował jako kasjer w banku. Umarł, kiedy Władzio miał 5 lat. Dom odtąd utrzymywała matka ( założyła stancję dla uczennic) oraz „ przyszywana babka” – Jadwiga Lubowidzka (dawała lekcję gry na fortepianie). 

                     Broniewski wychowywał się zatem w domu czterech kobiet (matka, babka i dwie siostry). One uczyły go wrażliwości na poezję i muzykę, krajobraz i przyrodę, innych ludzi, cudzą krzywdę. W szczególności Jadwiga Lubowidzka odegrała ogromną rolę we wczesnej młodości Broniewskiego, gdyż będąc matką chrzestną, poczuwała się do odpowiedzialności za wychowanie wnuka swojego męża.

                    Zachowała się piękna i bardzo wymowna fotografia Broniewskiego z babką z roku 1921. Ona, ubrana na czarno, prawdziwa dama epoki, siedzi na tle biblioteki,  on w mundurze kapitana Legionów, ze Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari i Krzyżami Walecznych; oboje skupieni i pewni siebie.

            Poza babką ogromną rolę w życiu przyszłego poety odegrała oczywiście matka. Nie mogła mu wprawdzie poświęcić zbyt wiele czasu, gdyż wcześnie owdowiała i musiała troszczyć się o zapewnienie bytu swoim trojgu dzieciom. Młody Broniewski uczył się początkowo w domu pod kierunkiem matki, która dbała o patriotyczną edukację syna. Następnie chodził na tzw. komplety.

          Domowe wychowanie nie było jednak jedynym elementem patriotycznej edukacji młodego Broniewskiego. Należał on już do tego szczęśliwego pokolenia młodzieży polskiej, które strajkami wywalczyło sobie po 1905 roku prawo nauki w ojczystym języku.W 1906 r. Władysław Broniewski rozpoczął naukę w  Gimnazjum Polskim   w Płocku ( obecnie Liceum Ogólnokształcące im. Władysława Jagiełły).

          W szkole uczył się średnio. Był uważany za chłopca zdolnego,   ale niesfornego. Bardziej niż szkolny program interesowały go lektury i działalność w organizacjach niepodległościowych. Był koleżeński, wesoły, lubiany przez rówieśników. Przezywano go „Kogut”, bo muzykalny Władek nie tylko ładnie śpiewał, grał na fortepianie mazurki Chopina, ale też świetnie naśladował głosy ptaków,  a w szczególności koguta.        Jako uczeń gimnazjum zorganizował szkolny skauting, czynnie działa w Organizacji Młodzieży Niepodległościowej, a następnie w Związku Strzeleckim, narażając się w ten sposób na surowe represje ze strony władz carskich. W gimnazjum był również głównym redaktorem pisma „Młodzi idą”, do którego sam pisał większość tekstów i zamieszczał własne wiersze. W 1915 r. Władysław Broniewski wstąpił do I Brygady Legionów Polskich Józefa Piłsudskiego. Ukończył szkołę podoficerską. Chrzest bojowy przeszedł pod Jastkowem, gdzie trzecia część pułku zginęła lub odniosła rany.
                   Po odmowie złożenia przysięgi na wierność Austrii Broniewski- pseudonim Orlik -był internowany w obozie jeńców w Szczypiornie w 1917r.. Zwolniony po pięciu miesiącach, zdał eksternistycznie maturę, zapisał się na Wydział Filozoficzny Uniwersytetu Warszawskiego, jednocześnie działając w konspiracji, w Polskiej Organizacji Wojskowej.


                   W listopadzie 1918r., ponownie jako ochotnik, rozpoczął służbę wojskową. Uczestnicząc w wojnie polsko-radzieckiej zdobył sławę nieustraszonego żołnierza, znakomitego taktyka. Awansował do rangi kapitana. Za zasługi został odznaczony Srebrnym Krzyżem Orderu Wojennego Virtuti Militari i czterokrotnie Krzyżem Walecznych.

          Zbliżająca się  wojna, sukcesy faszyzmu i sytuacja w kraju odcisnęła piętno     na twórczości poety ostatnich lat przedwojennych. Nastroje katastroficzne oraz próby wyzwolenia się spod presji to motywy przewodnie wydanego w 1939r. „Krzyku ostatecznego”.

          W kwietniu 1939r. Tygodnik „Czarno na białym” umieścił głośny wiersz Broniewskiego - „Bagnet na broń” – patriotyczne wezwanie do walki ze zbliżającym się najazdem hitlerowskim. Tak płomiennych strof bojowych nie napisał wówczas żaden polski poeta.

          We wrześniu 1939 roku Broniewski ponownie zgłosił się do wojska na ochotnika. W poszukiwaniu pułku przemierzył na rowerze trasę Warszawa – Lublin – Lwów – Terespol. 12  września otrzymał przydział do Ośrodka Zapasowego 28 Dywizji Piechoty w Zbarażu.

          Kiedy Armia Czerwona zajęła wschodnie tereny Polski, Broniewski przeniósł się do Lwowa. Głęboki patriotyzm poety nie podobał się władzom radzieckim. W styczniu 1940 roku został aresztowany i przewieziony do ciężkiego więzienia. 

           W więzieniach spędził ponad półtora roku. W kwietniu 1942 roku wraz z Armią Andersa przebył  szlak z Uzbekistanu aż do Jerozolimy .W Jerozolimie został redaktorem technicznym pisma „W drodze”. Okres wojenny przyniósł dwa zbiorki poetyckie:

          Wspomniany już „Bagnet na broń” oraz „Drzewo rozpaczające”. W pierwszym dominowała liryka apelująca do uczuć patriotycznych. Drugi zbiorek miał tonację odmienną – motywy tęsknoty i nostalgii mieszały się z akcentami autoironii i pozornej nonszalancji.

          W roku 1945 powrócił Broniewski do kraju. Pierwsze utwory napisane po powrocie ; podjęły tematykę społeczną, zawierały motywy bliskie rewolucyjnym wierszom przedwojennym , tyle że poezję walki zastąpiła teraz poezja pracy   i odbudowy. Jego twórczość zdobywa uznanie - świadczą o tym przyznane mu   w roku 1946 nagrody literackie miast Łodzi i Warszawy.

          Optymistyczny ton ówczesnych wierszy przyćmiła wkrótce osobista tragedia poety.  

          W Zurychu umarła Maria Zarębińska, druga żona poety, była więźniarka  Oświęcimia. Jej poświęcił poeta szereg przejmujących utworów, opublikowanych           w tomie „Nadzieja”.

           Lata pięćdziesiąte przynoszą wzmocnienie nurtu refleksji i zadumy nad pejzażem ojczystym. Powstają poematy liryczne:” Mazowsze” i „Wisła”.

          Jakby dotychczasowych przeżyć było za mało, w końcu spadł na poetę cios najstraszliwszy. Zmarła tragicznie ukochana, jedyna córka, Anka. Już nie dziecko, ale dojrzały człowiek- 24 letnia kobieta, w pewnym sensie partnerka ojca w pracy nad filmem o Wiśle, do którego pisany poemat „Wisła” miał być poetyckim komentarzem. Poemat pozostał jedynie we fragmentach, powstał natomiast cykl wierszy poświęconych córce, zatytułowany krótko „Anka”. W tych niewielkich utworach połączył poeta nieopisany żal utraty ze świadomością własnego przemijania, co w efekcie dało poezję najgłębszych przeżyć egzystencjalnych. Powstające później wiersze najtrafniej można scharakteryzować słowami autora: „Coraz krótsze wiersze, życia coraz mniej" .Potężny talent Broniewskiego wchłonął wszystko, co istotne, z prawdziwych zdobyczy poezji polskiej i obcej, przekształcił je twórczo i stworzył niepowtarzalne wartości estetyczne, wciąż aktualne, wciąż odkrywane na nowo. Jego wiersze nadal dostarczają głębokich przeżyć, budzą wzruszenie, uczą wrażliwości i godności ludzkiej.

               Najbardziej znanym okresem w biografii Broniewskiego, dzięki publikacji „Pamiętnika”,   są lata 1918 – 1922.

                Z kart tej książki wyłania się postać młodego poety daleka li tylko od rysów oficera, walczącego na froncie, ocierającego się o śmierć, bawiącego się na urlopach i podczas krótkich przerw w działaniach wojennych. Bo chociaż Broniewski należał do najdzielniejszych dowódców i najlepszych oficerów troszczących się o powierzonych mu żołnierzy, nigdy nie pociągało go życie garnizonowe, nigdy nie uległ wojennemu zapamiętaniu. Patrząc po wielokroć śmierci w oczy, przeżywając śmierć kolegów i przyjaciół, wołał na kartach „Pamiętnika”:

          „Chcę żyć! Na świecie jest pięknie”.

          A żyć oznaczało przede wszystkim kochać. Stąd tak wiele kart „Pamiętnika” poświęcił autor miłości. Przeżywanie tego najbardziej człowieczego uczucia wskazuje na indywidualne cechy osobowości Broniewskiego, jakże odbiegające od zachowań przyjętych w jego ówczesnym środowisku.

    • Kontakty

      • Szkoła Podstawowa nr 20 im. Władysława Broniewskiego w Płocku
      • (0-24)367-19-26 fax. 024 36719 26
      • Szkoła Podstawowa Nr 20 w Płocku ul.Korczaka 10 09-408 PŁOCK Poland
  • Galeria zdjęć

      brak danych